چه چیزی واقعا برنامه نامزد ریاست جمهوری است؟
یادداشتی از سید محمدحسین قریشی
این روزها و مخصوصا بعد از اولین مناظره، پاسخ به این سوال مهمتر شده است:
می‌گویند برنامه مفصل داریم، در هزاران صفحه چاپ خواهد شد!
میپرسی مسکن، می‌گویند می‌سازیم.
تورم، کاهش می‌دهیم.
یارانه، افزایش می‌دهیم.
بورس، جبران می‌کنیم و …
از طرفی محدودیت منابع (زمان، مالی و منابع انسانی) داریم از طرفی هم مسایل متعدد مزمنِ چندین ساله، که سه ماهه از بین نخواهند رفت. لذا لازم است اولویت‌های رییس‌جمهور و دولت مشخص باشد.
رییس‌جمهور باید فهم کلانی از مسایل داشته باشد و بداند برای حل مسایلِ به هم مرتبطِ سیاستی، حل مسایل را از کجا شروع می کند. تمرکزش را بر کرونا می گذارد؟ لغو مجوزهای زائد؟ اصلاح ساختاری بودجه؟ رفع تحریم؟ تقویت صادرات به کشورهای همسایه؟ تمرکززدایی؟ حذف ارز 4200؟ کشاورزی؟ معیشت معلمان؟
قطعا می‌تواند ترکیبی از اینها را انتخاب کند ولی حتما همه را با هم نمی‌تواند.
در انتخابات، مردم (با علایق و منافع مختلفشان) در بین نامزدها به دنبال فرد متناسبشان هستند. لذا ارائه برنامه باید تمایز میان نامزدها را روشن کند. اگر همه گفتند کسری بودجه را حل خواهند کرد اما نگفتند چگونه، فایده‌ای ندارد. افزایش درآمد یا کاهش هزینه؟ چه مالیاتی؟ از چه کسی؟ چقدر؟
برنامه مهم است ولی همه چیز نیست!
توان اجرایی‌سازی برنامه‌ها حتی بیش از خود آنها اهمیت دارد. برنامه محدود به ذهن یک نفر نیست بلکه باید عده‌ای بر آن توافق داشته باشند تا امکان اجرایی‌سازی داشته باشد. باید بتوان افراد توانمندی که آن را برای اجرا قبول داشته باشند یافت.
برنامه به دولت جهت و راستا می‌دهد.
اگر برنامه‌ای وجود نداشته باشد رییس‌جمهور، ماه‌های اول درگیر انتخاب مدیران خواهد بود و بعد از آن هم درگیر حل مسایل روزمره مثل بورس و ارز و …
لذا اولویت‌ها فراموش خواهند شد و مطالبات و فشارهای روزمره دولت را چون تخته پاره‌ای بر موج پیش خواهد برد.
یکی از مهم‌ترین فواید برنامه این است که می‌تواند مطالبه‌گری شکل دهد. اگر نامزدی قول داد هر سال یک میلیون مسکن می‌سازد یا یک میلیون شغل ایجاد می‌کند می‌توان از او مطالبه کرد. پس برنامه باید قابل سنجش باشد. اگر کلی گفته شد رشد نقدینگی را مهار می‌کنیم امکان مطالبه‌گری از بین می‌رود.
انسجام برنامه
هر مشکلی مطرح کنید می‌گویند حل خواهیم کرد. درصورتی که بعضی راهکارها سایر مشکلات را تعمیق می‌کند.
نمی‌شود یارانه‌ها و در نتیجه هزینه‌های دولت را بالا ببری و به تاثیری که بر کسری بودجه و در نتیجه تورم می‌گذارد توجه نکنی. همزمان در مورد تورم هم بگویی باید تک رقمی شود.
